Kivi Yetiştiriciliği

Kivi Çin kökenli bir meyvedir. Anavatanı Çin olan kivi 1940'lı yıllarda ilk kez Yeni Zelanda'da üretilmiştir. Diğer ülkelerde de yetiştirilmeye başlanmıştır. Ülkemizde Karadeniz Bölgesinde bol bol yetişiyor. Dünyada kivi meyvesinin yetiştiriciliği ülke Yeni Zelanda'dır. Kahverengi, tüylü kabuğunun altında yeşil rengi, siyah çekirdekli, parlak yeşil etli bir meyvedir. Kivinin tadı biraz mayhoş ve çok lezzetli oluyor. Kivide özellikle C, E ve K vitaminleri ile potasyum açısından zengin bir meyvedir. C vitamini kaynağıdır. Kivi kalp ve kas sağlığına çok faydalıdır. Haftada bir iki gün kivi tüketmek gerekiyor. Kivi meyvesinde zengin lif ve potasyum bulunuyor. Bu yüzden kalp sağlığını koruyor ve çok değerli bir meyvedir. Günde 2-3 tane kivi yemek potasyum seviyesini arttırmak için yeterli oluyor.

Kivi bitkisi tırmanıcı, yaprağını döken, çok yılık bir bitkidir. Kivi yetiştiriciliğinin yapıldığı yerler kışları ılık yazları sıcak ve nemli yörelerdir. Baharda tomurcukların sürmesi ile oluşan genç sürgünler dona karşı çok hassastır. Genel olarak kivi yetiştiriciliği derin ve süzek olan kireçli olmayan topraklarda iyi yetişiyor. Kivi fidanı çelikle, tohumla ve doku kültürü ile üretiliyor. Ama yaygın olarak kullanılan yöntem, çelikle üretilir. Kivi bitkisinde köklendirme hormonu olarak kışlık çelikte 2000 ppm naftalin asetik asit kullanılıyor. Yazlık çelikte ise 4000 ppm indol bütrit asit kullanılıyor. Çeliklerin dip kısmı keskin nir bıçakla düzeltiliyor. Köklenmeyi teşvik için çelikler bıçakla 3-4 yerinden çiziliyor ve 5 santim uzunluğunda çiziliyor. Hazır hale gelen çeliğin dip kısmı yazlık çelikte 5 saniye süreyle kışlık çelikte 10 saniye süreyle hormona batırılıyor. Hormonu kuruyan çelikler, köklerde çürüme olmaması için ayrıca, benlayt ile hazırlanmış sıvıya batırılır ve perlite dikilir.

Kivi fidanı yetiştirmek için 40 santimetre derinliğinde, 50 cm genişliğinde fidan çukur açılırken üst toprak bir tarafa, alt toprak bir tarafa konuyor. Üstten çıkan toprak bolca yanmış çiftlik gübresi ile karıştırılır. Gübre ile karıştırılan toprakla fidan çukuru doldurulur. Dikilecek fidana kök tuvaleti yapılıyor. Fidanın ezilmiş, kurumuş, zarar görmüş kökleri ayıklanıp temizleniyor. Sonra fidan bombenin üzerine oturtulur. Fidan çukurundan çıkan alt toprak fidanın kök boğazına kadar dolduruluyor. Toprağın köklere temas etmesini sağlamak için çiğnenmesi gereklidir. Kivi bitkisinin dikim işi bitince fidanın yanına bir herek dikilir ve fidan bu hereğe bağlanır. Sonra fidanın tepesi üç göz üzerinden kesilerek can suyu verilmelidir.

Kivi tesisini tamamlamak için bu fidanlara T sistemi yapılmalıdır. T sistemi yapılırken 2,5 metre boyunda direk kullanılır. Direk beton, ahşap ya da demirden yapılabilir. Hazırlanan bu direkler, iki fidanın tam ortasına yerleştirilir. Bu direkler 50 cm'lik kısmı toprağa gömülerek dikilir. Kivi fidanı kendi haline bırakılırsa birden fazla sürgün ile büyümeye başlıyor. Çardak seviyesine çıkana kadar fidanı tek gövde olarak büyütmek gerekiyor. Bunun için en kuvvetli gelişen bir sürgün bırakılır ve diğerleri kırılır. Kivi bitkisi tellerin hiaasına, yaklaşık 2 metre yüksekliğe gelince bu sürgünün tepesi kesiliyor. En üstteki iki gözün sürmesine izin verilir. Böylece T üzerinde iki tarafta da kollar oluşturulur. Bu kolların uçları 1-1.5 metre uzayınca kırılarak yan dallar oluşturulmaya çalışır.